De pil

Wat is de pil?

De pil is een vorm van anticonceptie op basis van hormonen. Wist je dat de pil oorspronkelijk op de markt werd gebracht om je menstruatie te reguleren? Pas daarna werd bekend dat de pil ook bescherming tegen zwangerschap biedt.

Inmiddels zijn er verschillende soorten anticonceptiepillen verkrijgbaar, bijvoorbeeld met één hormoon of meerdere hormonen en een pil mét of zonder stopweek. Ook zijn er veel andere soorten anticonceptie beschikbaar, zoals een anticonceptiepleister, vaginale ring, anticonceptiestaafje en (hormoonloze) spiraal.

Twijfel je welke vorm van anticonceptie bij jou past? Neem dan contact op met je huisarts. Hij of zij kan de voor- en nadelen van elke anticonceptiemethode met je bespreken.

Hoe werkt de pil?

In de pil zit meestal een combinatie van hormonen (combinatiepil). De samenstelling en concentratie hormonen verschilt per pilsoort. Over het algemeen bevat de pil de vrouwelijke geslachtshormonen progestageen en oestrogeen.

De hormonen in de pil zorgen ervoor dat er geen eitje meer vrijkomt en dat er dus ook geen bevruchting kan plaatsvinden. Daarnaast kan het hormoon oestrogeen bijdragen aan een verdikking van je baarmoederslijmvlies. Het resultaat? Zaadcellen kunnen minder makkelijk naar binnen en zich daar nestelen, de kans op tussenbloedingen neemt af en er ontstaat in de stopweek een bloeding die lijkt op een menstruatie.

Minipil

In de minipil zit maar één hormoon, namelijk progestageen. Deze pil is tegenwoordig net zo betrouwbaar als de normale pil. Deze variant is geschikt voor vrouwen die geen oestrogeen kunnen slikken, bijvoorbeeld als ze borstvoeding geven. In tegenstelling tot een pil met oestrogeen, heeft de minipil namelijk geen invloed op de samenstelling en hoeveelheid van de moedermelk.

De pil als middel tegen heftige menstruatie

Veel vrouwen slikken de pil ook om hun menstruatie wat minder heftig te maken. De pil zorgt er vaak voor dat de maandelijkse bloedingen afnemen en dat deze bovendien minder pijnlijk zijn.

Hoe gebruik je de pil?

Hier geldt: het gebruik van de pil is afhankelijk van de variant die je slikt. Bij een één-fase-pil slik je gedurende 21 dagen een pil, het liefst op een vast tijdstip. Vervolgens slik je maximaal 7 dagen geen pil: de stopweek. In de stopweek vindt de onttrekkingsbloeding plaats. Dat is een soort nagebootste menstruatie, die ontstaat door de daling van hormonen in je lichaam. Hier kun je uit afleiden of je wel of niet zwanger bent. Wil je je stopweek overslaan? Overleg dan altijd eerst met de huisarts of dit bij jouw pil mogelijk is.

Bij een meerfasenpil slik je elke dag een pil, gedurende je gehele cyclus. De strip bevat voor de week dat je normaal zou stoppen pillen zonder hormonen. Een soort placebo dus om te helpen bij het dagelijks blijven slikken van de pil.

Ook bij de minipil ontbreekt de stopweek. Je slikt dus standaard elke dag een pil. Wel word je elke maand gewoon ongesteld.

Pil vergeten: wat nu?

Afhankelijk van de week waarin je een pil bent vergeten, is de bescherming van je pil verminderd. Dit kun je doen wanneer je de pil bent vergeten:

• Eén pil vergeten: tot 12 uur na de normale inname-tijd kun je de pil gewoon alsnog innemen. Het kan dus zijn dat je op één dag twee pillen inneemt. Dit is niet gevaarlijk.
• Twee of meer pillen vergeten in de eerste week: neem de pil die je als laatste vergeten bent alsnog. Gebruik wel andere anticonceptie, want de pil is in de eerste week na het vergeten niet meer veilig. Heb je onveilige seks gehad? Dan kun je het beste een morning-after pil halen.
• Twee of meer pillen vergeten in de tweede week: ben je twee of drie pillen vergeten? Dan kun je gewoon de laatst vergeten pil innemen en de strip afmaken. Je hoeft verder geen extra anticonceptie te gebruiken. Ben je vier of meer pillen vergeten? Neem dan wel de laatst vergeten pil in en maak de strip af. De pil is na het vergeten niet meer veilig, dus gebruik in ieder geval nog zeven dagen extra anticonceptie.
• Twee of meer pillen vergeten in de derde week: je kunt nu twee dingen doen. Je kunt de laatst vergeten pil alsnog innemen en de strip afmaken. Je moet daarna wel direct doorslikken, zonder stopweek. Je kunt ook je stopweek vervroegen en na zeven dagen beginnen aan een nieuwe strip.

Lees voor de zekerheid altijd de bijsluiter voor de juiste instructies.

Tips om de pil niet te vergeten

Het tijdstip waarop je de pil slikt komt soms heel nauw. Maar ook als je een pil hebt waarbij dat niet zo is, is het een goed idee om wel een vast tijdstip met jezelf af te spreken. De regelmaat zorgt ervoor dat je de pil minder snel vergeet in te nemen.

Als je je pilstrip op een vaste plaats legt, bijvoorbeeld naast je tandenborstel of op je kussen, heb je dagelijks op hetzelfde moment van de dag een herinnering voor het nemen van de pil en vergeet je hem minder snel!

Hoe betrouwbaar is de pil?

Als je de pil volgens de gebruiksaanwijzing gebruikt, is de kans om zwanger te worden minder dan een 0,5% per jaar. Als je de pil (regelmatig) vergeet of na een stopweek niet op tijd start met je nieuwe strip, dan is de kans om zwanger te worden groter.

Als je voor het eerst begint met de pil en je neemt de eerste pil op de eerste of tweede dag van je menstruatie, dan ben je over het algemeen gelijk beschermd tegen zwangerschap. Als je later in je cyclus start, zijn meestal voor de eerste 3 weken aanvullende anticonceptiemiddelen zoals een condoom nodig. Lees altijd de bijsluiter voor de specifieke instructies en informatie over betrouwbaarheid, die bij jouw pil horen.

Let op: de pil beschermt nooit tegen soa's.

Betrouwbaarheid bij andere medicatie of ziekte

Als je ziek bent en je hebt last van overgeven of diarree, dan kan de opname van de pil worden beïnvloed. Ook bij gebruik van bepaalde medicatie of voedingssupplementen kan de werking van de pil verminderen. Lees altijd goed de bijsluiter en gebruik als je ziek bent altijd aanvullende anticonceptiemiddelen om de kans op zwangerschap te verminderen.

Zijn er bijwerkingen van de pil?

Als je voor het eerst met een pil begint, heeft je lichaam tijd nodig om zich aan te passen aan de toegediende hormonen. Meestal nemen deze bijwerkingen na drie maanden af.

Je kunt last krijgen van:

• gevoelige borsten
• misselijkheid
• hoofdpijn
• vocht vasthouden

Bij langer gebruik van de pil, kan het zijn dat je last krijgt van:

• onregelmatige bloedingen of het geheel uitblijven van bloedingen
• verminderde zin in seks
• puistjes
• stemmingswisselingen
• gewichtstoename

Als je de minipil slikt, loop je kans op onregelmatig vaginaal bloedverlies. Daarnaast kunnen menstruaties ook wegblijven. Bij het slikken van de combinatiepil is de kans op trombose en embolie iets verhoogd. Dit zijn bijwerkingen die heel zelden voorkomen. Lees vóór gebruik van een anticonceptiemiddel op basis van hormonen altijd goed de bijsluiter.

Verder is tijdens het slikken van de pil de kans op borstkanker iets verhoogd. Het is daarom altijd goed om je borsten regelmatig te controleren. Lees meer over hoe je zelf je borsten kunt onderzoeken.

Zijn je bijwerkingen te erg of nemen ze na drie maanden niet af? Neem dan contact op met je huisarts.

Wanneer naar de huisarts?

Als je wil starten met de pil, doe dit dan altijd in overleg met je huisarts. Hij of zij schrijft dan een recept uit. Als de pil goed bevalt, kun je daarna zonder tussenkomst van je huisarts een herhaalrecept bij je apotheek indienen.

Gebruik je de pil al een tijdje? Neem contact op met je huisarts als je last hebt van een van onderstaande klachten:

• onregelmatige bloedingen
• wegblijven van een bloeding tijdens je stopweek (om zwangerschap uit te sluiten)
• onverklaarbare (spier)pijn in je kuiten, eventueel in combinatie met roodheid (om trombose uit te sluiten)
• onverklaarbare pijn op de borst
• overmatige afscheiding
• toenemende pijnklachten tijdens de seks
• ernstig verminderde zin in seks
• forse gewichtstoename
• toenemende hoofdpijnklachten
• toenemende depressieve gevoelens
• toenemende acne (puistjes)

In samenwerking met

Dr. R.J.C.M Beerthuizen (auteur) en Drs. S. Verlinden (consulent).

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.