Spiraaltje

Heb je geen zin om dagelijks aan anticonceptie te denken, maar wil je wel goed beschermd zijn tegen zwangerschap? Dan is het spiraaltje misschien wel iets voor jou! Hoe werkt het spiraaltje precies? En wat zijn de bijwerkingen? Dat lees je hier!

Wat is een spiraaltje?

Spiraaltjes zijn voorbehoedsmiddelen die in de baarmoeder worden geplaatst. Deze vorm van anticonceptie voorkomt alleen zwangerschap, geen soa’s! Er zijn drie soorten: het hormoonspiraaltje, het koperspiraaltje en het koperimplantaat.

Het hormoonspiraaltje heeft de vorm van een ankertje en werkt door middel van hormoonafgifte. Lees hier meer over in ons artikel over het hormoonspiraaltje.

Het koperspiraaltje heeft ook de vorm van een ankertje en er zit koperdraad om de stam gewikkeld. Soms zitten er ook koperhulsjes om de ‘armpjes’ van het ankertje. Lees hier meer over in ons artikel over het koperspiraaltje.

Het koperimplantaat bestaat uit een plastic draad met koperhulsjes eromheen.

Aan het uiteinde van alledrie de soorten spiraaltjes zitten draadjes die uit de baarmoedermond steken. Je kunt ze misschien wel voelen met je vingers. Meestal krullen ze netjes om de baarmoedermond heen. Steken ze uit, of heb je er last van, bijvoorbeeld bij de seks? Dan kan je huisarts ze korter afknippen.

Hoe werkt een spiraaltje?

Alle soorten spiraaltjes maken het baarmoederslijmvlies ongeschikt voor innesteling. Het hormoonspiraaltje doet dat door afgifte van progestageen, het koperspiraal en -implantaat door afgifte van koper. Het progestageen zorgt er ook voor dat de baarmoedermond minder goed toegankelijk is voor zaadcellen. Het koper zorgt er juist voor dat de zaadcellen aangetast worden, zodat ze niet meer in staat zijn een eicel binnen te dringen. Voor alle soorten spiraaltjes geldt dus: bevruchting en innesteling worden voorkomen.

Hoe betrouwbaar is het spiraaltje?

Spiraaltjes zijn zeer betrouwbare vormen van anticonceptie, zelfs betrouwbaarder dan sterilisatie! Van alle vrouwen die een koperspiraaltje ingebracht krijgen, zal er in het eerste gebruiksjaar hooguit één per honderd zwanger worden. Hoe langer het koperspiraaltje zit, hoe minder kans je hebt om zwanger te worden. Bij het hormoonspiraaltje is de kans om zwanger te worden kleiner dan één op de duizend.

Hoe gebruik je een spiraaltje?

Een spiraaltje wordt ingebracht door een arts. Dat kan een huisarts zijn, maar ook een gynaecoloog. Als het spiraaltje ingebracht is tijdens de eerste dagen van de menstruatie, is het spiraaltje direct werkzaam. Anders moet er nog een week aanvullende anticonceptie gebruikt worden, zoals een condoom.

Hierna hoef je minimaal vijf jaar lang niet aan het spiraaltje te denken. Lekker makkelijk, dus! Na vijf jaar ga je terug naar de huisarts om het spiraaltje te laten verwijderen. Je kunt in dezelfde sessie ook meteen een nieuw spiraaltje in laten brengen.

Wat zijn de bijwerkingen van het spiraaltje?

Als je een koperspiraaltje of -implantaat hebt laten inbrengen, gaan je menstruaties één à twee dagen langer duren en is er sprake van iets meer bloedverlies. Soms heb je ook meer last van menstruatiepijn. Vaak krijg je ook wat meer witte vloed.

Bij een hormoonspiraaltje zijn er de eerste drie maanden vaak wat langdurige en onregelmatige bloedingen, meestal in de vorm van ‘spotting’ (kleine beetjes bloedverlies of bruine afscheiding). Na deze drie maanden worden de onregelmatige bloedingen steeds minder en soms verdwijnen je menstruatie helemaal. Het wegblijven van de bloedingen heeft geen invloed op de betrouwbaarheid. Vaak krijg je ook wat meer witte vloed.

Is het spiraaltje geschikt voor jou?

Het spiraaltje is geschikt voor vrouwen die een langdurige en eenvoudige manier van anticonceptie wensen. Heb je last van hevige menstruaties? Dan kun je beter geen koperspiraaltje nemen, omdat de klachten dan meestal verergeren. Een hormoonspiraaltje is voor jou dan meer geschikt. Die vermindert heftige menstruaties vaak juist.

Ook vrouwen die nog geen kinderen hebben kunnen kiezen voor een spiraaltje. Zes weken na een bevalling kan alweer een spiraaltje worden ingebracht, ook als er borstvoeding wordt gegeven.

Een spiraaltje mag niet worden ingebracht bij vrouwen die:

• Zwanger zijn.
• Een infectie hebben van de baarmoeder, eileiders of eierstokken.
• Afwijkende afscheiding hebben die eerst nog behandeld moet worden.
• Abnormaal bloedverlies hebben zonder dat de oorzaak ervan bekend is.
• Eerder een spiraaltje geheel of gedeeltelijk hebben uitgestoten (het koperimplantaat is dan wel geschikt).
• Zwanger zijn geweest terwijl ze een spiraaltje hadden.
• Een operatieve ingreep aan de baarmoederhals hebben gehad ter behandeling van een voorstadium van baarmoederhalskanker. 
• Onderbuikklachten hebben zonder dat de oorzaak hiervan bekend is.

Bespreek altijd met je huisarts wat voor jou de beste vorm van anticonceptie is. Misschien gebruik je liever de pil, de prikpil of het anticonceptiestaafje. Condooms zijn natuurlijk altijd een goed idee, want dat is het enige voorbehoedsmiddel dat ook beschermt tegen soa’s!

Wanneer moet je naar de huisarts?

Wil je een spiraaltje laten plaatsen? Dan moet je sowieso langs de huisarts voor een recept en deze in te laten brengen. In principe hoef je daarna vijf jaar niet meer langs de huisarts. Neem wel contact op met je huisarts in de volgende situaties:

• Als je een koperspiraaltje hebt en overtijd bent (je menstruatie begint niet op de dag waarop je dat verwacht).
• Bij heftige en/of pijnlijke (tussentijdse) bloedingen.
• Bij plotseling optredende pijn in de onderbuik.
• Bij hinderlijke vaginale afscheiding.
• Als je voortijdig het spiraaltje wilt laten verwijderen.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos winkel. Wat je vraag ook is, we staan voor je klaar.