Hielprik bij baby’s

De hielprik is een onderzoek bij pasgeboren baby’s. Met een klein prikje in de hiel wordt wat bloed afgenomen. Dit bloed wordt onderzocht op zeldzame ziektes, zoals:

• Phenylketonurie (PKU) – een stofwisselingsziekte
• Congenitale hypothyreoïdie (CHT) – een probleem met de schildklier
• Adrenogenitaal syndroom (AGS) – een aandoening van de bijnieren

Door de hielprik kunnen deze ziektes vroeg worden ontdekt en behandeld.

Phenylketonurie (PKU)

PKU is een erfelijke ziekte. Bij kinderen met PKU ontbreekt een enzym (phenylalaninehydroxylase). Hierdoor kan het lichaam een bepaalde stof uit voeding (phenylalanine) niet goed afbreken. Er komt dan te veel van dit aminozuur in het bloed.

Als dit lang aanhoudt, kan het schadelijk zijn voor de hersenen. Dit kan vervolgens leiden tot een ernstige ontwikkelingsachterstand.

Geeft de hielprik een vermoeden van PKU? Dan wordt er extra bloedonderzoek in het ziekenhuis gedaan. Bij de helft van de kinderen wordt PKU echt vastgesteld, bij de andere helft niet.

Congenitale hypothyreoidie (CHT)

CHT betekent dat de schildklier van je baby te traag of helemaal niet werkt. Soms ontbreekt de schildklier en in sommige gevallen maakt de schildklier geen hormonen aan.

Een niet goed werkende schildklier vanaf de geboorte kan zorgen voor een groeiachterstand en problemen in de ontwikkeling. Gelukkig kunnen deze problemen met een snelle behandeling grotendeels worden voorkomen.

Geeft de hielprik een vermoeden van CHT? Ook dan wordt er een extra bloedonderzoek in het ziekenhuis gedaan.

Adrenogenitaalsyndroom (AGS)

AGS is een erfelijke aandoening waarbij de bijnier niet goed werkt. De bijnier maakt normaal 3 belangrijke hormonen aan: aldosteron, cortisol en testosteron. Bij AGS maakt de bijnier te weinig cortisol aan.

Het lichaam probeert dit te compenseren door extra signalen naar de bijnier te sturen. Hierdoor wordt juist te veel testosteron en aldosteron aangemaakt.

• Te veel testosteron bij een meisje kan ervoor zorgen dat haar uiterlijk wat mannelijker lijkt. Soms lijkt een meisje zelfs bij de geboorte op een jongetje.
• Te veel aldosteron kan ervoor zorgen dat de water- en zoutbalans in het lichaam niet goed is. Dit kan leiden tot ernstige uitdroging bij een baby.

Als de hielprik een vermoeden van AGS geeft, wordt er extra bloedonderzoek gedaan in het ziekenhuis. Door er op tijd bij te zijn, kan snel met een behandeling worden gestart om schade te voorkomen.

Aanvraag

Zodra je baby is aangegeven bij de burgerlijke stand, wordt de hielprik automatisch geregeld. Je hoeft hier zelf niets voor te doen. Heeft je baby na 8 dagen nog geen hielprik gehad? Neem dan contact op met de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP).

Uitslag

Geen nieuws is goed nieuws. Je krijgt alleen bericht als er iets afwijkends wordt gevonden. In dat geval neemt de huisarts contact met je op.

Tweede prik

Soms is een tweede hielprik nodig, bijvoorbeeld als er te weinig bloed is afgenomen. Je krijgt hier automatisch bericht over.

Kosten hielprik

De hielprik is gratis.

Om de hielprik zo soepel mogelijk te laten verlopen, is het belangrijk dat het voetje van je baby goed doorbloed is. Dit helpt om het bloed makkelijker af te nemen en maakt het prikje minder vervelend. De verloskundige of verpleegkundige kan het voetje van je baby even in warm water (37°C) houden of zachtjes tussen de handen wrijven. Dit stimuleert de doorbloeding. Wil je zelf helpen? Dan kan je een warme kruik bij de voetjes leggen, ongeveer 15 minuten voor de prik. Zorg ervoor dat de kruik niet te heet is en goed dicht zit. Wikkel ’m in een kruikenzak en extra handdoek, zodat het lekker warm is, maar veilig blijft. Zo maak je de hielprik voor je baby net wat prettiger.

De uitslag van de hielprik is meestal binnen 4 weken bekend. Omdat de aandoeningen waarnaar wordt gekeken heel zeldzaam zijn, is de kans groot dat er geen afwijkingen worden gevonden. Je krijgt alleen bericht als er iets afwijkends wordt ontdekt. In dat geval neemt de huisarts contact met je op om de uitslag en het vervolg te bespreken. Geen nieuws is dus goed nieuws!

Disclaimer:

Deze blog is alleen bedoeld om nuttige informatie te geven aan onze klanten. De informatie in deze blog heeft geen therapeutische of diagnostische waarde en is niet bedoeld als vervanging voor het advies van een arts, specialist of andere professional. Heb je medische vragen? Bespreek die dan met je huisarts.