Alles wat je wil weten over kolven

Kolven is het proces waarbij je moedermelk uit je borsten afkolft met behulp van een borstkolf. Op deze manier kan je je moedermelk gemakkelijk bewaren en later aan je baby geven. Het is een handige oplossing wanneer je niet altijd in de buurt bent om borstvoeding te geven. Door te kolven blijft je melkproductie op peil en zorg je ervoor dat je baby toch jouw moedermelk binnenkrijgt. Dit is ideaal als je geen borstvoeding wil of kan geven en niet wil overstappen op kunstmatige zuigelingenvoeding. Kolven kan op elk moment van de dag, afhankelijk van jouw behoeften en die van je baby!

Kolven en direct borstvoeding geven hebben allebei hun voordelen. De keuze hangt volledig af van jouw persoonlijke voorkeur én die van jouw baby. Direct aan de borst voeden zorgt voor huid-op-huidcontact, wat belangrijk is voor de hechting tussen jou en je baby. Aan de andere kant biedt kolven meer flexibiliteit, omdat je niet altijd aanwezig hoeft te zijn om de voeding te geven. Zo kan je partner of de oppas de baby voeden met afgekolfde moedermelk, terwijl jij bijvoorbeeld werkt, uitrust of wat quality time hebt voor jezelf. Je kan er natuurlijk ook voor kiezen om borstvoeding te geven op momenten dat het uitkomt en daarnaast te kolven, om zo altijd een extra melkvoorraad achter de hand te hebben!

Als je net moeder bent geworden, vraag je je misschien af wanneer je het beste kan beginnen met kolven. Het antwoord hangt af van jouw persoonlijke situatie en de behoeften van je baby. Over het algemeen wordt aangeraden om te wachten tot je melkproductie goed op gang is gekomen. Dit is meestal rond de 2 tot 4 weken na de bevalling. Zo geef je je lichaam genoeg tijd om te wennen aan de nieuwe routine van borstvoeding. Dit zorgt er ook gelijk voor dat jouw melkproductie stabiel wordt. Dit maakt het kolven dan ook gelijk een stuk makkelijker!

Het is ook een optie om vóór de bevalling te starten met kolven. Dit wordt ook wel prenataal kolven genoemd. Nu vraag je je vast af: waarom zou je kolven voor je bevalling? De eerste moedermelk, genaamd colostrum, zit vol met extra voedingsstoffen die een pasgeboren baby nodig heeft om zich te ontwikkelen. Dit is vooral erg belangrijk als jouw baby extra voeding nodig heeft na de bevalling. Hier zijn verschillende redenen voor:

• je bent zwanger van een tweeling of meerling
• je hebt een eerdere vroeggeboorte gehad
• je hebt zwangerschapsdiabetes
• je krijgt een baby die erg klein of juist erg groot is
• je hebt een BMI van hoger dan 40
• je hebt een geplande keizersnede
• jij of je partner heeft een allergie
• je hebt een borstoperatie gehad
• je wil extra bijvoeding met kunstmatige zuigelingenvoeding vermijden

Bespreek altijd eerst met je verloskundige of arts als je wil beginnen met kolven voor de bevalling.

Over het algemeen wordt aangeraden om elke 2 tot 3 uur te kolven. Vooral na de bevalling is het erg belangrijk om je melkproductie op peil te houden en een voorraad op te bouwen. Dit komt dus neer op minimaal 7 keer per dag kolven, waarvan minstens 1 keer in de nacht. Dit klinkt veel, en dat is het ook! Maar dit is juist belangrijk om een regelmatige kolfroutine aan te houden om je melkproductie op peil te houden en genoeg melk te kolven voor je baby.

Als je kolft om je baby tijdelijk te voeden of om weer te gaan werken, dan kan je ervoor kiezen om minder te kolven. Dit is ook afhankelijk van de leeftijd én de voedingsbehoeften van je baby. Wil je gaan starten met kolven? Vraag dan om persoonlijk advies bij de verloskundige of lactatiekundige (gespecialiseerd in borstvoeding).

15 tot 30 minuten per sessie is een goede richtlijn om te kolven. Veel moeders vinden het prettig om een dubbele kolf te gebruiken. Dit betekent dat je beide borsten tegelijkertijd kan kolven, waardoor je de sessietijd verkort. Begin met ongeveer 15 minuten per borst en kijk hoe het gaat. Merk je dat je melkproductie afneemt of je borsten minder vol aanvoelen? Dan is het meestal tijd om te stoppen. Het belangrijkste is om jezelf niet te forceren en te luisteren naar je lichaam tijdens het kolven. Regelmatig kolven en een beetje geduld helpen je om je melkproductie op peil te houden en om een goede melkvoorraad op te bouwen voor je baby. Als je vragen hebt of moeite hebt met kolven, vraag dan om persoonlijk advies bij de verloskundige of lactatiekundige.

Heb je na het kolven vaak het gevoel dat er nog wat voeding achterblijft? Dan is nakolven misschien wel wat voor jou! Nakolven houdt in dat je na je eerste kolfsessie nog even doorgaat met kolven om dat laatste beetje melk te verzamelen. Nakolven stimuleert je melkproductie en zorgt ervoor dat je voldoende melk hebt voor je baby. Daarnaast kan nakolven ook verstopte melkkanalen voorkomen.

Kolven terwijl je werkt kan een uitdaging zijn, maar met de juiste voorbereiding kan je het soepel laten verlopen. Het is vooral belangrijk om een fijne routine te vinden die zowel je verantwoordelijkheid op werk als de behoeften van je baby in balans houdt. Werk je niet vanuit huis? Geen nood! Vrijwel elk bedrijf heeft een speciale ruimte waar jij de rust én privacy hebt om te kolven.

Hoe vaak kolven op werk?

Een goede vuistregel is om elke 2 tot 3 uur te kolven tijdens je werkdag, wat vaak neerkomt op 3 tot 4 keer per werkdag. Natuurlijk is dit wel afhankelijk van je persoonlijke situatie en melkproductie. Tip: bespreek je kolfschema met je werkgever om te zorgen dat je genoeg tijd hebt om tussen je werkschema door te kolven. Met een beetje planning en voorbereiding kan je een perfecte balans vinden tussen je werk en het voeden van je baby!

Kolven kan in het begin overweldigend zijn, zeker als je nog geen ervaring hebt. Met onderstaande tips helpen wij je een handje op weg en vertellen we je hoe je op de juiste manier én comfortabel kan kolven.

• Tip 1. Kies de juiste kolf. Begin met het uitzoeken van een kolfapparaat wat jij prettig vindt. Er zijn verschillende soorten.

-Elektrische kolf: elektrisch kolven werkt met een speciale motor, waardoor je automatisch borstvoeding kan kolven.

-Handkolf: bij handkolven zal je zelf het toeschietreflex moeten opwekken. Handkolven is wel betaalbaar én draagbaar.

-Dubbele kolf: met dubbel kolven kan je allebei je borsten tegelijkertijd kolven, wat tijdbesparend is.

Let op: Lees altijd de handleiding van het kolfapparaat goed door om te begrijpen hoe het apparaat precies werkt.

• Tip 2. Stel je kolfapparaat goed in. Begin met een lage zuigkracht, vooral als je net begint met kolven. Verhoog het zuigniveau geleidelijk als dat comfortabel aanvoelt. Een goede instelling voorkomt ongemak en zorgt voor een optimale melkstroom.
• Tip 3. Koop passende borstschelpen. Zorg dat de borstschelpen goed passen om je tepels. Te grote of te kleine schelpen kunnen pijn veroorzaken en de melkstroom beperken. Veel kolfapparaten bieden verschillende maten aan.
• Tip 4. Kies de juiste omgeving. Zorg dat je een rustige plek hebt waar je ontspannen kan kolven. Een borstvoedings-bh kan handig zijn voor handsfree kolven, zodat je ondertussen iets anders kan doen.
• Tip 5. Stimuleer je toeschietreflex. Ontspanning is essentieel om je melkproductie te stimuleren. Naast een fijne omgeving kunnen ademhalingsoefeningen ook helpen om te ontspannen.
• Tip 6. masseer je borsten. Masseer je borsten voor en tijdens het kolven om de melkstroom te bevorderen. Dit helpt om melkklieren te activeren en je kolfsessie efficiënter te maken.
• Tip 7. Kolf als je borsten vol aanvoelen. Meestal zijn je borsten in de ochtend het volst. Dit is vaak het beste moment om te kolven, omdat je dan de meeste melk kan opvangen.
• Tip 8. Heb je moeite met melkproductie? Probeer powerkolven. Als je merkt dat je niet genoeg melk produceert, kan powerkolven helpen. Dit houdt in dat je korte, intensieve kolfsessies afwisselt met pauzes. Het nabootsen van de natuurlijke voedingspatronen van je baby kan je productie zo stimuleren.
• Tip 9. Neem de tijd voor elke sessie. Haast je niet tijdens het kolven. Een sessie duurt gemiddeld 15 tot 30 minuten, afhankelijk van je melkproductie. Rustig kolven geeft je lichaam de tijd om melk af te geven.
• Tip 10. Benut je melkstroom. Wissel van borst zodra de melkstroom afneemt. Dit helpt je om zoveel mogelijk melk te kolven. Als je dubbelzijdig kolft, kan je beide borsten tegelijkertijd stimuleren, wat tijd bespaart én zelfs je melkproductie kan verhogen.
• Tip 11. Eet en drink voldoende. Voldoende vochtinname en goede voeding zijn belangrijk voor een gezonde melkproductie. Zorg dat je genoeg water drinkt en genoeg eet om de melkproductie op gang te houden.
• Tip 12. Wees hygiënisch. Maak na elke sessie je kolfapparaat en alle onderdelen goed schoon. Hygiëne is tijdens het kolven erg belangrijk om infecties te voorkomen en ervoor te zorgen dat je baby veilige, schone melk krijgt.
• Tip 13. Zorg voor een regelmatig kolfschema. Kolven op vaste tijden helpt om je melkproductie stabiel te houden. Probeer een routine te vinden die past bij jouw lichaam en dagelijkse schema.
• Tip 14. Wees voorbereid. Zorg dat alles klaarstaat voordat je begint met kolven, zoals je kolfapparaat, borstschelpen, flesjes en een comfortabele plek. Dit voorkomt stress en maakt de kolfsessie een stuk makkelijker én sneller.
• Tip 15. Vind je comfortzone. Het allerbelangrijkste is dat je je comfortabel en ontspannen voelt tijdens het kolven. Je lichaam reageert het beste als je ontspannen bent, dus creëer een fijne, rustige omgeving voor jezelf.

Let op: gebruik je medicatie of heb je in de afgelopen tijd alcohol gedronken? Dan kan je niet kolven of borstvoeding geven.

Het bewaren van moedermelk kan in het begin best een uitdaging lijken, maar met een paar eenvoudige stappen kan je ervoor zorgen dat je melk veilig en vers blijft. Bewaar de moedermelk in speciale bewaarzakjes of stevige plastic of glazen flessen. Zorg ervoor dat de melk goed koud staat. Dat kan zowel in de vriezer als de koelkast, afhankelijk van wanneer je het van plan bent te gebruiken. Als je de melk moet ontdooien, zet deze dan in de koelkast. Voor het opwarmen van moedermelk kan je het beste een fleswarmer gebruiken of de fles in een kom met warm water zetten. Let op: vermijd het gebruik van de magnetron, omdat dit de melk ongelijk kan verwarmen en de voedingsstoffen kan afbreken.

Hoe lang je moedermelk kan bewaren ligt aan het soort moedermelk én hoe je deze bewaard. Bekijk onderstaand schema om precies te zien hoe lang je moedermelk kan bewaren per methode. Je kan hier dus ook zien dat je dezelfde melk op verschillende methodes langer of juist korter kan bewaren.

Let op: je kan ontdooide moedermelk niet opnieuw invriezen. Bekijk én ruik voor gebruik ook altijd even de melk. Ruikt de melk zuur of zie je klontjes in de melk? Dan is de kans groot dat de melk bedorven is.

Extra tip: voorzie elke batch moedermelk van datum en tijd. Zo kan je makkelijk bijhouden hoe lang je de moedermelk nog kan bewaren.

Er zijn diverse redenen om te beginnen met kolven. Wij hebben de belangrijkste voordelen voor je op een rijtje gezet.

• Je baby krijgt altijd moedermelk, ook als je er niet bent. Dit is met name handig als je gaat werken, een dagje weg bent of ’s nachts meer rust nodig hebt.
• Het stimuleert de melkproductie en houdt het op peil. Door regelmatig te kolven, blijf je je melkproductie actief ondersteunen.
• Kolven kan pijnlijke, volle borsten verlichten. Wanneer je borsten vol aanvoelen door veel melkproductie, zorgt kolven voor een snelle verlichting.
• Je bouwt een extra melkvoorraad op. Dit zorgt voor extra flexibiliteit: je hebt altijd genoeg moedermelk achter de hand in geval van onverwachte situaties.
• Meer rust door een betere taakverdeling. Doordat je kan kolven, kunnen anderen zoals je partner ook voedingen overnemen, waardoor jij niet steeds klaar hoeft te staan om te voeden. Heel fijn om eens je rustmomentje te pakken!
• Je baby went aan de fles. Dit kan handig zijn voor de toekomst als je bijvoorbeeld eerder wil stoppen met borstvoeding of wanneer anderen de baby willen voeden.
• Geschikt voor een prematuur kindje. Premature baby’s hebben vaak moeite met aan de borst drinken. Hierdoor is afgekolfde moedermelk een belangrijke voedingsbron die met een sonde naar binnen kan worden gebracht.
• Kolven kan een oplossing zijn bij pijnlijke tepels. Voor sommige moeders kan voeding geven via de borst erg pijnlijk zijn. In dit geval kan kolven de perfecte oplossing zijn om toch moedermelk te geven
• Sneller herstel na de bevalling. Regelmatig kolven stimuleert samentrekkingen van de baarmoeder, wat kan helpen bij een sneller herstel na de bevalling.
• Geschikt voor over én onderproductie. Voor moeders met te veel melk helpt kolven om de druk te verlichten, en bij onderproductie stimuleert het juist de melkproductie.

Dit artikel kan jou helpen bij het kiezen tussen borstvoeding of kolven (of allebei!). Kies vooral wat jij prettig vindt en waar je baby het beste op reageert. Dit is namelijk voor elke baby anders.

Ga je beginnen met kolven en vind je het spannend? Dat is heel normaal! Begin vooral rustig en kijk hoe je je voelt tijdens het kolven. Sommige moeders vinden het superhandig, anderen vinden het niets. Dit is heel persoonlijk. Als je vragen hebt of twijfelt, overleg dan met de verloskundige of lactatiekundige voor advies dat specifiek op jouw situatie is afgestemd.

Wil je naast kolven meer weten over het geven van borstvoeding? In ons artikel over borstvoeding vind je alles wat je moet weten!

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.