Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem)

Atopisch eczeem, ook wel constitutioneel eczeem of atopische dermatitis genoemd, is een chronische vorm van  eczeem. Deze huidaandoening komt bij zo’n 400.000 mensen in Nederland voor en is genetisch bepaald. Atopisch eczeem komt meestal voor op de ellebogen, knieholten, enkels, nek en rond de ogen. De uitslag kan voor een tijd verdwijnen, maar op een later moment kan je opnieuw last krijgen van deze jeukende huiduitslag. Verder hebben veel mensen met atopisch eczeem vaak ook last van hooikoorts, astma of een voedselallergie. Deze klachten zijn namelijk allemaal onderdeel van het atopisch syndroom. Atopisch eczeem valt naast een voedselallergie of intolerantie, hooikoorts en astma onder het atopisch syndroom. Deze 4 ziektebeelden staan met elkaar in verband. Zo heb je als astmapatiënt meer kans op het ontwikkelen van atopisch eczeem of hooikoorts én andersom ook. De kans dat je hier last van krijgt is vaak genetisch bepaald.

Vaak krijg je als baby of kind al te maken met de eerste klachten van atopisch eczeem. Meestal ontstaan deze tussen de 1e en de 4e levensmaand, met een piek in de 3e maand. 80% van de mensen met atopisch eczeem kreeg de eerste klachten van atopisch eczeem voor hun 1e levensjaar. Uit recent onderzoek blijkt dat atopisch eczeem ook steeds vaker op volwassen leeftijd ontstaat.

Wat zijn de symptomen van atopisch eczeem?

De meest kenmerkende symptomen van atopisch (of constitutioneel) eczeem zijn:

• hevige jeuk, die vaak in aanvallen optreedt
• een  droge huid met schilfers
• een rode huid
• rode, jeukende bultjes (soms met vocht)

Atopisch eczeem geeft een wisselend beeld. De ene week kunnen de huidafwijkingen en klachten veel heftiger zijn dan de andere week.

Verder kenmerkt atopisch eczeem zich door twee fases: de acute en chronische fase. Deze fases kunnen na elkaar voorkomen, maar ook tegelijkertijd.

De acute fase

In de acute fase is de huid erg rood en gezwollen. Dit gaat vaak gepaard met een vervelende jeuk. Ook ontstaan er vochtblaasjes op de huid, die later opdrogen tot korstjes.

De chronische fase 

In de chronische fase neemt de roodheid van de huid af. De huid wordt droger, gaat vaak schilferen, wordt dikker en er ontstaan grovere huidlijnen en kloven in de droge huid.

De precieze oorzaak van atopisch eczeem is moeilijk te achterhalen. Wél is duidelijk dat erfelijke aanleg een belangrijk rol speelt bij het ontstaan van atopisch eczeem. Ook kan atopisch eczeem een gevolg zijn van een allergische reactie. Er wordt ook een connectie gezien tussen atopisch eczeem en een verminderde bescherming van de huidbarrière of een overactief afweersysteem. Daarnaast is bekend dat atopisch eczeem wordt verergerd door:

• veelvuldig gebruik van zeep en shampoo
• lang en warm douchen (of te lang in een warm bad gaan)
• extreem warm of koud weer
• te droge lucht
• te vochtige lucht
• slaaptekort,  stress of vermoeidheid 
• droge huid
• krabben
• zweten
• sommige textielsoorten, zoals wol of nylon
• zwangerschap of  menstruatie
• ontvettende middelen, zoals zeep, afwasmiddelen en allesreinigers
• stress
• een dierenallergie
• huisstofmijt
• een verminderde weerstand, bijvoorbeeld door keelpijn, griep of  verkoudheid

Is constitutioneel eczeem besmettelijk?

Atopisch (of constitutioneel) eczeem is niet besmettelijk. Je kan elkaar dus gewoon aanraken zonder je zorgen te hoeven maken!

Atopisch eczeem kan op meerdere plaatsen op het lichaam tot uiting komen. Hieronder vertellen we je over de meest voorkomende plekken waar atopisch eczeem tot uiting komt en hoe je dit kan herkennen:

Atopisch eczeem op de handen

De handen zijn een veel voorkomende plek waar atopisch eczeem tot uiting komt. Er zijn vaak wel kenmerkende plekken waar handeczeem het meeste voorkomt. Denk aan rode uitslag en jeukende bultjes op de handrug en tussen de vingers (let op: dit is ook een veel voorkomende plek van huiduitslag door schurft. Lees in ons artikel hoe je schurft kan herkennen.) Daarnaast kan je atopisch eczeem op de handen ook herkennen door een extreem droge, gebarsten huid en jeukende vlekken.

Atopisch eczeem in het gezicht

Atopisch eczeem in het gezicht komt in de meeste gevallen voor bij baby’s en kleine kinderen, maar ook volwassenen kunnen hier last van hebben. Eczeem in het gezicht komt meestal tot uiting rond de ogen, rondom de kaaklijn en de nek, maar kan overal in het gezicht voorkomen. Eczeem in het gezicht wordt door velen gezien als een vervelende plek voor huiduitslag. Niet alleen is de huid in het gezicht extra kwetsbaar en daardoor sneller geïrriteerd of ontstoken, maar atopisch eczeem in je gezicht valt ook op, waardoor je onzeker kan worden. Atopisch eczeem in het gezicht bedekken met make-up is meestal geen goede optie, omdat make-up de huidirritatie juist erger kan maken.

Atopische dermatitis rond de ogen

Heb je last van een rode, jeukende en droge huid rondom je ogen en zijn je ogen dikker dan normaal? Dan kan het zijn dat je last hebt van atopische dermatitis rond de ogen. Atopisch eczeem of dermatitis rond de ogen komt meestal voor bij baby’s en kinderen, maar komt ook zeker voor bij volwassenen. De huid rondom de ogen is extra dun en daardoor sneller geïrriteerd door externe factoren, zoals bijvoorbeeld gezichtsverzorging of make-up. In de acute fase neemt de roodheid en jeuk toe en kan de huid rondom de ogen opzwellen. In de chronische fase zijn er vooral huidschilfers te zien rondom de ogen.

Atopisch eczeem op de hoofdhuid

Atopisch eczeem kan ook op je hoofdhuid tot uiting komen. Je kan atopisch eczeem op de hoofdhuid herkennen door rode of lichte vlekken, jeuk, korsten, bultjes en loslatende huidschilfers. In extreme gevallen kan je ook haaruitval krijgen door de loslatende huid en het krabben aan de hoofdhuid. In de acute fase neemt de jeuk toe en nemen de vlekken toe, terwijl in de chronische fase de huidschilfers en korsten juist toenemen. Externe factoren zoals shampoo of haarmaskers kunnen je klachten verergeren. Atopisch eczeem op de hoofdhuid leidt tot een droge hoofdhuid. Hierdoor gaat eczeem op de hoofdhuid vaak gepaard met roos.

Ben je benieuwd wat je kan doen om deze vormen van atopisch eczeem te voorkomen? Lees dan gauw verder!

Atopisch eczeem kan voor een periode verdwijnen, maar komt meestal weer terug. Dit komt doordat de aanleg voor atopisch eczeem genetisch is bepaald. Je kan de huidaandoening dus niet genezen. Gelukkig kan je wel een aantal dingen doen om de klachten te verminderen en atopisch eczeem te behandelen. Wij zetten een aantal tips voor je op een rij:

• Probeer niet te krabben als je jeuk hebt. Dit klinkt makkelijker gezegd dan gedaan, maar je kan zo voorkomen dat eczeem erger wordt. Met krabben breng je nog meer schade toe aan je huid en verergert de jeuk. Zoek daarom afleiding als je jeuk hebt of smeer een verkoelende gel op de huid.
• Houd je nagels kort. Als je toch moeite hebt om helemaal niet te krabben, richt je met korte nagels in ieder geval minder schade aan dan met lange nagels. Daarnaast kan er vuil achter lange nagels blijven hangen. Dit vuil kan tijdens het krabben in de wondjes komen en dit kan eczeem verergeren.
• Probeer om de dag te douchen of in bad te gaan. Zorg ervoor dat het water ongeveer 37 graden is en douche (of badder) niet langer dan 5 minuten.
• Gebruik een douche- of badolie in plaats van zeep. Probeer ook zo min mogelijk shampoo te gebruiken op de plekken waar eczeem actief is.
• Dep je huid na het douchen voorzichtig droog met een handdoek. Probeer niet te wrijven. Zo kan je de huid meer beschadigen.
• Draag ademende kleding, zoals katoen en linnen. Textiel soorten zoals wol of nylon kunnen eczeem verergeren. Probeer deze stoffen dus te vermijden.
• Gebruik katoenen of linnen beddengoed. Deze stoffen zijn luchtig en hebben geen invloed op eczeem.
• Smeer jezelf dagelijks in met een neutrale zalf of  crème. Zeker na het douchen (of zwemmen) is het belangrijk om jezelf goed in te smeren. Gebruik bijvoorbeeld de hydraterende crème van Dermacare-merk  CeraVe of probeer de lotions, oliën, crèmes en spray van  Eucerin Atopicontrol.
• Ga na het sporten kort douchen om het zweet van je af te wassen. Douche niet te heet en vermijd het gebruik van douchegel op de aangetaste huid.
• Pas op met afwassen en schoonmaken. Zeep, wasmiddelen, afwasmiddelen en allesreinigers ontvetten de huid, waardoor deze gevoeliger wordt voor eczeem. Probeer het gebruik van deze producten daarom zoveel mogelijk te vermijden of gebruik handschoenen.
• Gebruik geen wasverzachter. Dit kan irritaties veroorzaken op je huid of een allergische reactie uitlokken.
• Smeer jezelf voordat je gaat zwemmen in met een vette zalf. Zo vorm je een beschermlaag op je huid, waardoor chloorwater niet in je huid kan trekken. Spoel de zalf na het zwemmen weer van je huid en smeer je daarna in met een bodylotion  of een andere crème.
• Probeer stress zoveel mogelijk te voorkomen. Hoe moeilijk dit soms ook kan zijn: probeer stressvolle situaties te beperken en probeer jezelf in dit soort situaties of periodes zo comfortabel mogelijk te maken om atopisch eczeem niet te verergeren.
• Slaap 7 tot 8 uur per nacht en neem je rust. Misschien helpen onze ontspanningsoefeningen jou wel?

Helpen bovenstaande tips niet of onvoldoende? Raadpleeg dan je huisarts. Die kan je een speciale zalf of crème met corticosteroïden voorschrijven om je klachten te verminderen of zelfs te verhelpen. Corticosteroïden zalf helpt tegen jeuk en remt de ontsteking. De sterkte van de zalf wordt bepaald door de ernst van de eczeem. Corticosteroïden zalf wordt meestal tijdelijk voorgeschreven en na een paar weken afgebouwd. Zo geef je jouw huid de kans om zich te herstellen en tot rust te komen. Daarnaast kunnen ook antihistaminica tabletten voorgeschreven worden. Deze tabletten remmen de stofjes die vrij komen als er een allergische reactie ontstaat. Denk bijvoorbeeld aan de stof histamine: dit stofje speelt een grote rol tijdens het ontwikkelen van atopisch eczeem. Dit kan helpen de jeuk tegen te gaan.

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.