Luizen: heb je ze en hoe verwijder je hoofdluis?

Luizen zijn parasieten. De soort die op je hoofd leeft noemen we hoofdluis. Deze kleine beestjes leven van mensenbloed. Luizen zijn niet gevaarlijk, maar kunnen wel erg vervelend zijn. In het speeksel van de luis zit een stofje dat het bloed dunner maakt: dit kan zorgen voor erge jeuk op je hoofd. Het is belangrijk om luizen te bestrijden, omdat het krabben infecties kan veroorzaken. Bovendien leggen de luizen eitjes (neten), die na een week uitkomen.

Iedereen kan hoofdluis krijgen. Je krijgt luizen door in contact te komen met iemand die luizen heeft. Zodra de hoofden elkaar raken kunnen de kleine beestjes overlopen, van het ene naar het andere hoofd. Ben je bang dat een luis naar jouw hoofd overspringt? Dan kunnen we je bij deze geruststellen: luizen kunnen niet springen.

Het is wetenschappelijk niet bewezen dat luizen zich verplaatsen via kleding of beddengoed. Daarnaast hoef je je geen zorgen te maken dat je luizen van je huisdier krijgt. Dierenluizen kunnen simpelweg niet overleven op mensen en andersom ook niet.

Hoewel iedereen luizen kan krijgen, hebben kinderen hier vaker last van dan volwassenen. Dit komt doordat kinderen tijdens het spelen vaker in contact komen met elkaar, waarbij de hoofden elkaar kunnen raken. Daarom komt hoofdluis vaker voor op plekken waar veel kinderen zijn, zoals scholen en crèches.

Heb je een vermoeden dat je hoofdluis hebt? Controleer dan je haren op zowel luizen als neten. Neten zijn namelijk de eitjes van de luis. Wij leggen je uit hoe je beide kan herkennen.

Hoe zien luizen en neten eruit?

Luizen kan je herkennen aan hun grijsblauwe of roodbruine kleur. Als ze nog geen bloed opgezogen hebben, zijn ze grijsblauw. Hebben ze wel bloed in hun lijf, dan zijn ze roodbruin. Luizen zijn ongeveer 2 tot 4 millimeter, dat is net zo groot als een sesamzaadje. Je kan hoofdluizen zien bewegen.

Neten zijn de eitjes van een luis en zijn ongeveer 1 millimeter groot. Je kan luizen herkennen aan hun grijswitte of doorzichtige kleur. Door deze kleuren lijken ze erg op  roos.

Waar zitten luizen en neten op het hoofd?

De luizen die op je hoofd leven houden van warme, behaarde plekjes op de hoofdhuid. Je vindt ze daarom meestal achter je oren of in je nek. Heb je een pony? Kijk dan ook hieronder. Soms zitten ze ook in baardharen of wenkbrauwharen.

Het verschil is dat neten aan de haren kleven, terwijl roos juist los op het hoofd zit. Neten zitten ongeveer tot 2 centimeter van de haarwortel af. Zitten ze verder weg van de hoofdhuid? Grote kans dat ze dan al zijn uitgekomen of niet meer leven. De eitjes komen na ongeveer 1 week uit.

Hoe lang leeft een luis?

Zonder bloed leeft een luis maar 2 dagen en een neet 10 dagen. Wanneer je luizen op je hoofd hebt, leven ze een heel stuk langer. Een neet ontwikkelt zich in 10 dagen tot een jonge luis, ook wel een nimf genoemd. Vervolgens duurt het nog 10 dagen totdat de luis volwassen is en eitjes (neten) kan leggen. Een volwassen luis kan dan nog 30 dagen leven, waarop ze zo’n 5 eitjes per dag leggen.

Vermoed je dat jij of iemand anders in het gezin hoofdluis heeft? Controleer dan of er sprake is van luizen. Dat doe je als volgt:

• Kijk tussen de haren en op de hoofdhuid. Doe dit vooral op de plekken die jeuken. Hierboven hebben we beschreven hoe je een luis en een neet kan herkennen.
• Maak het haar nat en doe een crèmespoeling in. Laat de crèmespoeling in het haar zitten.
• Ga boven een witte wasbak of een vel wit papier zitten. Op deze manier kan je de hoofdluizen beter herkennen als ze uit het haar worden gekamd.
• Kam door het haar met een luizenkam. Begin met kammen vanaf de hoofdhuid tot de punten van het haar.

Zie je tijdens het kammen kleine bruine of grijze insectjes bewegen op het papier of in de wasbak? Dan heb je luizen ontdekt. Controleer meteen de andere gezinsleden op hoofdluis, zodat iedereen tegelijkertijd kan worden behandeld. Daarmee voorkom je dat iedereen elkaar over en weer blijft besmetten.

Verderop vertellen we wat je kan doen om luizen te bestrijden. Als je klaar bent met controleren, kan je de crèmespoeling uit het haar spoelen.

Hoe vaak moet je controleren op hoofdluis?

Het is verstandig om regelmatig te controleren op hoofdluis, vooral bij kinderen. Prik bijvoorbeeld een vast moment in de maand om te checken of alle gezinsleden luizenvrij zijn. Controleer ook altijd op luizen als je kinderen na de vakantie weer terugkeren naar school of als er hoofdluis is ontdekt bij andere kinderen op school of de crèche.

Om van de luizen af te komen, is de juiste behandeling heel belangrijk. Luizen leggen namelijk zo’n 5 eitjes per dag en verspreiden zich dus snel. Hieronder vertellen we je wat te doen tegen luizen en geven we een aantal tips om zo snel mogelijk van de jeukende beestjes op je hoofd af te komen.

1. Het haar wassen met een anti-hoofdluis shampoo
2. Je haar kammen met een luizenkam
3. Hardnekkige neten verwijderen met je nagels
4. Lotion voor extra zekerheid

Tip 1: het haar wassen met een anti-hoofdluis shampoo

In een luizenshampoo kunnen 3 verschillende anti-luis-stoffen zitten, namelijk:

• dimeticon
• malathion
• permetrine

Dimeticon is verreweg het hardnekkigste bestrijdingsmiddel van de 3, want hier kunnen luizen niet resistent voor worden.

Naast deze 3 stoffen zijn er nog 2 stoffen die in anti-luis-middelen zitten:

• Activdiol: deze stof verwijdert het wax laagje van de luizen waardoor ze uitdrogen.
• Penetrol: deze stof opent de eitjes zodat de Dimeticon binnen kan dringen.

Tip: check of de verpakking een luizenkam bevat, bij sommige luizenshampoos moet je deze nog apart kopen.

Meer weten? Op de verpakking vind je aanwijzingen voor het gebruik van deze shampoos.

Tip 2: je haar kammen met een luizenkam

Met een luizen- en netenkam kun je de luizen uit je haar verwijderen. Borstel de haren eerst gewoon door, maak ze daarna nat en gebruik conditioner: dit alles maakt het kammen met een luizenkam makkelijker. Houd vervolgens het hoofd voorover en kam dan van achter naar voor. Kam boven wit papier of de wasbak, zodat eventueel aanwezige luizen of neten goed zichtbaar zijn als ze uit het haar vallen. Het is belangrijk om dicht bij de hoofdhuid te beginnen, want daar leven de luizen.

Verwijder de luizen zo goed mogelijk van de kam door ze onder stromend water af te spoelen. Je kan een tandenborstel, tandenstoker of ander klein borsteltje gebruiken om luizen of neten die vastzitten in de kam te verwijderen. Veeg de kam steeds schoon met een keukenpapiertje. Ben je klaar met kammen, maak de kam dan grondig schoon met water en zeep of desinfecteer hem met 70% alcohol.

Je kan het beste 2 weken lang iedere dag kammen, dan is de kans dat je nog luizen vindt het kleinst. Vind je na 2 weken toch nog luizen? Kijk dan bij tip 4 over luizenlotion.

Tip 3: hardnekkige neten verwijderen met nagels

Neten kleven vast aan het haar en zijn daarom iets hardnekkiger om te verwijderen dan lopende luizen. De metalen kant van de luizen- en netenkam is bedoeld om neten uit het haar te verwijderen. Heb je geen luizenkam- in huis? Dan kun je eventueel ook je nagels gebruiken. Hiermee kan je de eitjes als het ware van je haren schrapen. Raken de neten maar moeilijk los? Dan kan het deppen van huis-tuin-en-keuken azijn op de haren helpen. Was na het schrapen met je nagels goed je handen. 

Tip 4: lotion voor extra zekerheid

Gebruik speciale Activdiol-lotion om zeker te zijn dat alle luizen en neten worden gedood. Actividiol laat de overige hoofdluis uitdrogen. Laat deze lotion minstens 7 uur intrekken. Daarna kun je de lotion uitspoelen en kun je de dode luizen en neten wegkammen.

Naast bovenstaande stoffen heb je ook nog natuurlijke stoffen om luizen te bestrijden. Ben je op zoek naar een natuurlijke luizenbehandeling, probeer dan eens een luizenshampoo van Licener, Prioderm of Australian Bodycare . Natuurlijke luizenshampoo kan onder andere de volgende werkzame stoffen bevatten:

• Het 'neem-extract': de anti-luizenshampoo van Licener werkt op basis hiervan. Het 'neem-extract' is een natuurlijk extract uit de Azadirchta idica boom.
• Tea tree olie deze stof wordt gebruikt in de producten van Australian Bodycare.
• Activdiol: de natuurlijke luizenshampoo van Prioderm bevat deze stof.

Het merk Prioderm heeft verschillende soorten luizenshampoos: je vindt er shampoos met natuurlijke bestrijdingsstoffen, maar ook met Dimeticon. Check dus goed de ingrediëntenlijst als je dit middel koopt.

Als je kind luizen heeft, is het belangrijk om dit te melden op school en aan andere betrokkenen, zoals ouders van vriendjes, de oppas of de sportclub. Mogelijk zijn anderen ook besmet. Ouders weten op deze manier dat ze hun kinderen (vaker) moeten controleren op hoofdluis. Je hoeft je kind met hoofdluis niet thuis te laten, maar het is wel belangrijk dat alle besmette personen tegelijk worden behandeld. Anders kunnen ze elkaar weer besmetten.

Het belangrijkste dat je kan doen om luizen te voorkomen is regelmatig de haren blijven controleren. Luizen verspreiden zich namelijk razendsnel. Door regelmatig de haren door te spitten op zoek naar de beestjes, kun je luizen vroeg constateren en voorkom je dat het een hardnekkig probleem wordt. Je haren extra vaak wassen helpt niet tegen luizen, ze komen namelijk niet extra snel op vies haar af.

Tip: er bestaan speciale sprays voor preventief gebruik. Het kan zijn dat luizen hiermee worden voorkomen.

Hoewel het RIVM de wetenschappelijkheid van verspreiding van luis via borstels, jassen, sjaals, petten en dergelijke in twijfel trekt, kan het geen kwaad om volgende maatregelen te treffen om luizen eventueel te voorkomen:

• Leen geen borstels, mutsen en dergelijke uit
• Hang jassen aan kapstokken minimaal 15 centimeter uit elkaar (luizen kunnen niet springen)
• Geef je kind een plastic zak om zijn jas en muts in op te hangen of laat het een luizencape gebruiken

Is het nodig om je hele huis grondig schoon te maken?

Het is niet nodig om je beddengoed heet te wassen, knuffels en jassen in zakken te stoppen of om je auto grondig te stofzuigen. De overdracht van luizen gaat namelijk van hoofd tot hoofd. 

Als je last hebt van hoofdluis, hoef je niet naar de huisarts te gaan. Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.