Een soa: hoe herken je die?

Een seksueel overdraagbare aandoening (soa) is een infectieziekte die meestal via seksueel contact wordt overgedragen. Het gaat om ziekmakende virussen, bacteriën of parasieten die voorkomen in sperma, bloed of vaginaal vocht. Maar ook via huidcontact kunnen sommige ziektes overgedragen worden. De kans op het overdragen van soa's neemt toe als er sprake is van bloed, bijvoorbeeld als je een open wondje hebt in je schaamstreek.

Alleen condooms kunnen je beschermen tegen soa's. Andere anticonceptiemiddelen doen dat niet. Die beschermen alleen tegen zwangerschap. Bij anale seks loop je ook risico op soa's. Gebruik dus altijd een condoom!

Heb je last van bepaalde klachten rond je schaamstreek en weet je niet of die op een soa wijzen? No worries! Wij schieten je te hulp. Hieronder beschrijven we veelvoorkomende klachten én vertellen we op welke soa ze kunnen wijzen.

Durf je nauwelijks meer naar het toilet doordat plassen pijn doet? Dat vervelende, branderige gevoel kan wijzen op een van de volgende soa's:

• Chlamydia: de pijn gaat hierbij vaak gepaard met moeite hebben met plassen of afscheiding uit de plasbuis of vagina.
• Genitale wratten: deze kunnen pijn veroorzaken bij het plassen, poepen of tijdens de seks.
• Gonorroe: de pijn komt vaak voor in combinatie met een geelgroen-romige afscheiding uit de plasbuis.
• Herpes genitalis: pijn bij het plassen en abnormale afscheiding uit de plasbuis of vagina zijn symptomen in de tweede fase van deze soa. Je hebt waarschijnlijk eerder al kleine blaasjes of bultjes rond je penis of vagina gezien.

Heb je alleen pijn bij het plassen en geen afscheiding, zoals bij bovenstaande soa’s het geval is? Misschien heb je dan wel een blaasontsteking opgelopen.

Voel of zie je bultjes en bobbeltjes zitten in je schaamstreek? Dat kan wijzen op een van de volgende soa's:

• Genitale wratten: deze wratjes hebben een rozerode tot bruine kleur en een bloemkoolachtig uiterlijk. Je vindt ze bij mannen op de voorhuid, de eikel, het toompje, de penisschacht, de balzak of de anus. Bij vrouwen komen ze voor op de schaamlippen, vagina en baarmoedermond. Genitale wratjes zijn 1 tot 5 mm groot.
• Herpes genitalis: vier tot vijf dagen na de infectie ontstaan er kleine blaasjes met helder vocht en kleine vaste bultjes in de huid van en rondom de geslachtsdelen. Ze kunnen erg pijnlijk zijn. Na een tijdje genezen de blaasjes vanzelf en vormen ze korstjes.
• Syfilis: bij deze soa ontstaat er een zweertje met harde rand. De zweertjes zijn ongeveer 1 cm groot en doen meestal geen pijn. Ze kunnen voorkomen op de penis en de vaginawand, maar ook in de mondkeelholte, rondom de anus of in het rectum. Later kunnen vlakke, natte wratjes te zien zijn rondom de geslachtsdelen en de anus.
• Schurft: op je geslachtsdelen ontstaan kleine roodpaarse bultjes, die je ook kunt vinden op je polsen, tussen je vingers en in je knieholten (en bij vrouwen ook onder de borsten). Ze worden veroorzaakt door schurftmijt, een parasiet die zich al kan verspreiden als je in andermans bed ligt of hun kleren draagt.
• Een hiv-infectie: zweertjes en oppervlakkige slijmvlieswondjes in je mond en neus en op de geslachtsdelen zijn een bijeffect van hiv. De belangrijkste symptomen zijn griepachtig (zoals vermoeidheid, koorts, spierpijn, hoofdpijn en gezwollen lymfeklieren). Ook krijg je last van vlekkerige huiduitslag. Vermoed je dat je een hiv-infectie hebt? Neem dan direct contact op met je huisarts, de GGD of de soa-polikliniek.

Heb je wratjes op andere plekken op je lichaam? We vertellen je er alles over in het artikel over wratten. Lees hoe je ze kunt (laten) verwijderen en wanneer je naar de huisarts moet.

Blijf je maar kriebelen en krabben daar beneden? Misschien heb je gewoon last van jeuk na het scheren. Maar jeuk kan ook op een soa wijzen, namelijk:

Bij vrouwen is witte vloed heel normaal, maar misschien merk je dat er iets verandert aan je vaginale afscheiding. Bij mannen is afscheiding altijd abnormaal. Afwijkende afscheiding kan wijzen op de volgende aandoeningen:

• Gonorroe: de afscheiding is hierbij meestal geelgroen en heeft een romige textuur.
• Herpes genitalis: de afscheiding treedt bij herpes vaak op in de tweede of derde week na besmetting, nadat de zweertjes rond je geslachtsdelen genezen zijn.
• Trichomonas: mannen hebben bij deze soa mogelijk last van een witte afscheiding. Bij vrouwen gaat de vaginale afscheiding schuimen en stinken en wordt deze grijswit tot groengeel.
• Candida: bij vrouwen zorgt deze schimmelinfectie (officieel geen soa) voor afwijkende vaginale afscheiding, die dik en korrelig is, maar niet stinkt. Mannen krijgen jeuk en mogelijk een rode, schilferige eikel van candida.
• Bacteriële vaginose: dit is eigenlijk ook geen soa. Vrouwen krijgen last van grijswitte afscheiding met een zurige geur. Mannen kunnen geïnfecteerd worden, maar ontwikkelen meestal geen klachten. Ze kunnen de infectie dan wél seksueel overdragen aan een ander.

Dit symptoom kan een teken zijn van Hepatitis B. Je huid wordt geel en ook je oogwit kan gelig van kleur worden. Andere symptomen van hepatitis B zijn griepachtig (zoals koorts, gewrichtspijn, gewichtsverlies, misselijkheid) en huiduitslag.

Een soa-test kun je laten doen bij je huisarts, de GGD of een soa-polikliniek. Misschien voel je je opgelaten om met intieme klachten naar de huisarts te gaan. Heel begrijpelijk! Maar de huisarts, de GGD of de verpleegkundigen bij de soa-polikliniek komen regelmatig in aanraking met soa’s. Zij zullen dus niet raar opkijken!

Zie je het niet zitten om naar de huisarts te gaan voor een soatest? Probeer dan de soa-thuistest! Met de soa-thuistest van Homed-IQ, kan je gemakkelijk en anoniem thuis checken of je een chlamydia- of gonorroe-infectie hebt.

Denk je of weet je zeker dat je een soa hebt? Neem dan altijd contact op met je huisarts, de GGD of een soa-polikliniek. Die kunnen jouw soa behandelen, zodat je weer soa-vrij door het (seks)leven gaat!

Heb je een vraag of wil je persoonlijk advies? Kom dan langs in de dichtstbijzijnde Etos-winkel. Wat je vraag ook is, we helpen je verder.